Nieuws

door Margot Gysbrechts, woordvoerder bij Out For The Win

Een dag na Trans Day of Visibility besluit Els Van Doesburg, schepen van N-VA en nieuwe columniste bij De Morgen om een aanval te openen op trans atleten. Haar uitgangspunt? Trans vrouwen herleiden tot middelmatige mannenlichamen die gaan lopen met medailles in vrouwencompetities. Een slechte 1 aprilgrap die vraagt om een basisles gender en sport. 

Transgender mythes van het schavot duwen

Donderdag 31 maart was het Trans Day of Visibility, een dag waarop we trans personen vieren en aandacht vragen voor de discriminatie en moeilijkheden die trans personen overal ter wereld op dagelijkse basis ervaren. Amper een dag later illustreert Van Doesburg waarom dagen als gisteren nog altijd noodzakelijk zijn in onze samenleving. Het artikel is niet alleen transfoob maar ook feitelijk onwaar en gaat uit van vooroordelen, stereotypen en mythes omtrent trans sporters in onze sportcompetities. 

Lia Thomas, trans vrouw, nam deel aan verschillende disciplines binnen het zwemmen. Ze won één medaille op de 500 yards vrije slag en was 1,75 seconden sneller dan de tweede. Ter vergelijking: Felicia Pasadyn, een andere zwemster, won op hetzelfde toernooi in de 200 yards rugslag met een verschil van 3,81 seconden. De prestatie die Lia neerzette is uitstekend, maar niet baanbrekend.

Ook in de mannencompetitie was Lia reeds sterk: ze stond daar 11de op de 1000 meter en zakte terug in de ranking toen ze met hormonale behandelingen begon. Lia zwemt intussen al langer mee in de vrouwencompetities, zonder problemen en protest, tot ze een medaille won.

Kapers of uitblinkers?

Ervan uitgaan dat trans vrouwen simpelweg een transitie ondergaan om te kunnen winnen in de vrouwencompetities is ronduit grof en getuigt van een gebrek aan kennis en inlevingsvermogen. Trans personen doorstaan een lang, moeilijk en frustrerend proces om te kunnen zijn wie ze zijn. Ze stuiten op onbegrip, het duurt vaak lang voor ze terug durven of willen sporten en ze verliezen vaak competitieve voordelen. Topsport is daarenboven een harde omgeving waar je mentaal ongelofelijk sterk moet zijn om elke dag beter te worden. Topsport combineren met een transitie vraagt vaak dubbel zoveel mentale slagkracht. 

Daarnaast vergt elke sport fysieke voordelen, hier heeft trans zijn niet noodzakelijk iets mee te maken. Elke topsporter heeft biologische voordelen: Michael Phelps, een van de grootste zwemmers aller tijden, had dé perfecte lichaamsbouw om te zwemmen op hoog niveau en produceerde maar half zoveel melkzuur als zijn tegenstanders in het water. Usain Bolt heeft in zijn benen meer fast-twitch spiervezels dan de gemiddelde man waardoor zijn explosieve kracht veel hoger ligt dan zijn tegenstanders. Zullen we hen dan ook weren uit de mannencompetities omdat ze de mannensport kapen met hun fysieke voordelen? Of mogen zij wel deelnemen aan hun sportdiscipline, gewoon omdat ze niet trans zijn en we als samenleving dus geen stok hebben om mee te kloppen? Usain Bolt en Michael Phelps zijn gewoon goede atleten, mag Lia Thomas dat dan ook zijn? 

Regels kunnen fair én inclusief zijn

“Sport gaat over regels, een afgebakend speelveld én fair play.”, lezen we in de column. Maar sport gaat om veel meer dan enkel deze drie principes. Sport heeft een maatschappelijk belang. De missie van Sport Vlaanderen is daar trouwens heel duidelijk in: “We willen alle mensen in Vlaanderen zoveel mogelijk kansen bieden om hun hele leven lang te sporten en te bewegen. We doen dit door het sport- en beweegaanbod in Vlaanderen zo kwaliteitsvol en zo toegankelijk mogelijk te maken op maat van iedereen. Of je nu een recreatief sporter bent of een topsporter: je krijgt onze volle aandacht”. Een missie ondersteund door de Vlaamse minister van Sport Ben Weyts, partijgenoot van Van Doesburg. Een missie die het belang onderlijnt van de inclusiviteit binnen de sportwereld. 

De poging om trans vrouwen uit de vrouwencompetities te weren, is niet alleen moreel onaanvaardbaar maar zal de volledige vrouwensport kapot maken. Het zorgt ervoor dat je moet gaan bepalen wie een vrouw is en zo reduceer je vrouwen tot enkele arbitraire kenmerken. Dat heeft gevolgen voor àlle vrouwen en zal veel meer cisvrouwen discrimineren dan dat het trans vrouwen zal uitsluiten. Denk maar aan Caster Semenya, een van de meest besproken vrouwelijke atleten die niet meer mag lopen op basis van arbitraire regels. 

Roepen dat trans vrouwen de vrouwensport bedreigen is best hypocriet als meer erkenning voor diezelfde vrouwensport uitblijft. Vrouwencompetities krijgen nog altijd te weinig aandacht, te weinig zichtbaarheid, te weinig geld en te weinig ondersteuning. In plaats van pijlen te richten op trans vrouwen en daarmee vrouwen tegen elkaar op te zetten, binnen en buiten de sportcompetitie, kan energie beter geïnvesteerd worden in een betere omkadering van de vrouwensport. 

Trans vrouwen zijn vrouwen en hebben het recht om te sporten in de vrouwencompetitie. En als je er dan toch zo van overtuigd bent dat trans vrouwen een bedreiging zijn voor de vrouwensport, maak een opsomming van trans vrouwen die kampioen zijn in hun discipline en daar prestaties neerzetten die nog nooit gepresteerd zijn door andere vrouwen. We’ll wait.